Post (1) in this series can be found HERE.
Follow sequence thereafter via "NEWER POST" button (extreme bottom left of each post).
The
direction of philosophical thought to the totality of meaning implies critical
self-reflection.
Can philosophy — which ought to be guided by
the Idea of the totality of meaning — then ever be possible without critical self-reflection?
Evidently not. A philosophy which does not lead to this reflection must from
the outset fail to be directed to the totality
of meaning of our cosmos. Γνῶϑι σεαυτόν, "know thyself", must
indeed be written above the portals of philosophy.
But in this very
demand for critical self-reflection
lies the great problem.
To be sure, the ego
is actually active in its philosophical thought, but it necessarily transcends
the philosophical concept. For, as shall appear, the self is the concentration-point
of all my cosmic functions. It is a subjective totality which can neither be resolved into philosophical thought,
nor into some other function, nor into a coherence of functions. Rather it lies at the basis of all the latter as
their presupposition. Without conceptual determination, however, we cannot
think in a theoretical sense, and consequently we cannot philosophize.
How then can self-reflection be possible, if it does
not transcend the concept and consequently
the limits of philosophical thought?
However, there seems
to be a way out of this difficulty. There is no sense in requiring
philosophical thought to exceed its immanent limits in order to attain to
self-reflection.
If it be granted,
that in philosophical thought the ego is active when actually thinking, it
follows that this thinking must be concentrated from the outset upon the
selfhood, only in so far as the latter functions in the logical sphere as a
subjectivity which is no longer to be eliminated. This thinking ego then is the
residue of a methodical elimination of all those moments in the concrete
"individual self" functioning in "time and space" which I
can still make into a "Gegenstand" (1) of the ultimate subjective
logical function of thought.
__________
(1) Translator's note: "Gegenstand":
this German term commonly translated by "object" in epistemological
discussions, is used by DOOYEWEERD in the sense of the non-logical aspects of
reality which in the theoretical attitude of thought are opposed to the logical
function. It is sharply contrasted by him with the "object", the
meaning of which will be explained
in a later context. W. Y.
__________
See also
Dr J. Glenn Friesen's extensive glossary note on "Gegenstand"
_______________________________
De
richting van het wijsgeerig denken op de zintotaliteit impliceert de critische
zelf-bezinning.
Kan dan
de wijsbegeerte, die in haar theoretische werkzaamheid door de idee der zin-totaliteit
gericht behoort te zijn, ooit zonder wijsgeerige bezinning op de zelf-heid mogelijk zijn? Blijkbaar niet.
Een wijsbegeerte, die in het wijsgeerig denken niet tot wijsgeerige
bezinning op de zelfheid komt, moet
van meetaf haar richting op de zin-totaliteit van onzen kosmos missen. Het Γνῶϑι
σεαυτόν, het ‘Ken u zelve’, moet inderdaad
boven de ingangspoort der wijsbegeerte worden geschreven.
Maar juist in dezen
eisch der wijsgeerige zelf-kennis
schuilt het groote probleem.
Het ik, dat
wijsgeerig denkt, is wel in dit denken actueel werkzaam, maar gaat noodzakelijk
het wijsgeerig begrip te boven, wijl, gelijk zal blijken, de zelfheid het concentratiepunt is van al mijn
kosmische functies, een subjectieve totaliteit,
welke nòch in
het wijsgeerig denken, nòch in eenige andere functie, nòch in den samenhang dezer
functies kan opgaan, maar veeleer als vóór-onderstelde aan alle ten grondslag ligt. Zonder begrips-omgrenzing kunnen wij echter
niet denken, dus ook niet wijsgeerig
denken.
Hoe kan dan nog
wijsgeerige zelf-kennis mogelijk
zijn, zoo niet die zelf-kennis zelve
het begrip te boven gaat?
Hier schijnt zich
echter een uitweg te bieden.
Men kan van het
wijsgeerig denken niet zin-vol vragen, dat het zijn immanente grenzen
zal overschrijden, om tot de zelf-kennis te geraken.
Welnu, als toegegeven
is, dat in het wijsgeerig denken het ik
actueel denkend werkzaam
is, dan moet de wijsgeerige zelf-kennis zich van meetaf concentreeren op de
ik-heid, voorzoover die zich in dat
denken zelve als een niet meer uit te schakelen
subjectiviteit actueel openbaart.
Deze ik-heid is dan
het residu van een methodische uitschakeling van al die momenten
in het concrete, in den tijd fungeerende ‘individueele ik’, welke ik nog tot ‘Gegenstand’ van het denken kan maken.
